ANA TANRIÇA MA'NIN ŞEHRİ AMASYA

Garanti Bankası'nın Anadolu Sohbetleri nedeniyle 18 ve 19 Haziran tarihlerinde Amasya'daydım. Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer alan Amasya, dört tarafı dağlarla çevrili. Şehrin içinden geçen Yeşilırmak ve nehir boyunca dizilen eski Osmanlı konakları ise Amasya'ya farklı bir hava veriyor. Modern görünümü ile sanki bir Anadolu şehri değil, küçük bir Avrupa kenti görünümü çiziyor...

Kral mezarları. Kralkaya mezarları olarak bilinen bu mezarlar, tarihin kargaşalı dönemlerinde hapishane ve cezalandırma mekanı olarak kullanılmış.

Hitit belgelerine göre, Amasya'nın bilinen ilk adı Hakmiş. Amasya'nın Mitridates Krallığı Dönemi'ndeki adı "Amasseia". Amaseia sözcüğü, "Ana" anlamına gelen ve özellikle Ana Tanrıça'yı kasteden 'Ama' ve onun çeşitlemesi olan 'Mia' ibaresi ile bağlantılı. Bundan hareketle Amaseia "Ana Tanrıça Ma'nın şehri" anlamına geliyor.

Yeşilırmak boyunca geleneksel Osmanlı Evi örnekleri Amasya mimarisi içerisinde önemli bir yere sahip. Yalıboyu Evleri olarak anılan bu evler, bodrum üzeri tek kat ya da iki katlı olarak düzenlenmiş. Genellikle avlulu ve bahçeli. Koruma altına alınan bu evlerin çoğu restore edilerek butik otele çevrilmiş.

Amasya şehzadeler şehri olarak biliniyor. 1389'da Osmanla egemenliğine giren Amasya, bu tarihten itibaren Osmanlıyı idare edecek sultanların yetişmesi için şehzadelerin gönderildiği en önemli merkezlerden biri olmuş. Osmanlı sultanlarının en önemli simaları bu şehirde yetişmiş. Amasya Valiliği de, şehrin bu özelliğini yerli ve yabancı turistlere anlatmak için tarihi konaklardan birini iki yıl önce 'Şehzadeler Müzesi' adıyla müzeye çevirmiş. Şu anda müzede 12 sultanın mumya heykeli sergileniyor.

Kurtuluş Savaşı'nı başlatan ulusal mücadelenin ilk adımları da burada atılmış. 22 Haziran 1919 tarihinde kaleme alınan Amasya Tamimi, ulusal mücadelenin başlangıcı kabul ediliyor.

Saraydüzü Kışla Binası'nda Milli Mücadele Müzesi açılmış. Müzede Mustafa Kemal Atatürk , silah arkadaşları ve kendisine bu mücadelede destek veren yöre halkının mumya heykelleri bulunuyor.

Şehrin ileri gelenleri Atatürk'ü karşılıyor.

Amasya Arkeoloji Müzesi. Müzede Kalkolitik Çağ'dan itibaren Tunç Çağı, Hitit,Urartu, Frig, İskit, Pers, Hellenistik, roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait 12 ayrı uygarlığın eserlerini bir arada görmek mümkün.

Arkeoloji Müzesi'nde Osmanlı döneminin kaybolan meslekleri de mumya heykellerle tasvir edilmiş. Urgancılık, semavercilik, bakırcılık, dokumacılık ve eski tarım aletleri bunlar arasında...

II. Beyazıd Külliyesi. Sultan II. Beyazıd adına 1486 yılında Amasya Valisi Şehzade Ahmet tarafından cami, medrese, imaret, türbe, şadırvan ve çeşmeden oluşan külliye olarak yapılmış.